ÖĞRETİM TASARIMI

UZUN SÜRELİ BELLEK

Uzun süreli bellek yeni gelen bilgilerin eskilerle bütünleştirilerek saklandığı yerdir. Uzun süreli belleğin kapasitesinin sınırları belli değildir. Bu nedenle sınırsız olarak da kabul edilmektedir. Bilgilerin burada kalma süresi de çok uzundur.

Kısa süreli bellekte etkin olan bilgiler uzun süreli bellekte edilgen biçimde durur. Bu nedenle kısa süreli bellekteki bilgiler anında hatırlanırken, uzun süreli bellekteki bilgilerin hatırlanması için belli bir süre geçmesi gerekmektedir. [2]

Uzun süreli belleğin bölümleri

Beyin, bir bilgisayarın sabit diskinde yaptığının aksine belleği bütün bir yapıda depolamaz, onun yerine farklı tiplerdeki bellekler beynin farklı bölümlerinde depolanır. Uzun süreli bellek, açık bellek ve örtülü bellek olmak üzere iki ana başlığa ayrılır. [1]

1) Açık Bellek

Açık bellek, bilinçli olarak ulaşılabilir olan tüm bellekleri kapsar. Bu bellekler hipokampus, entorinal korteks ve perirhinal kortekste kodlanır, fakat başka bir yerde pekiştirilir ve saklanır. Bu depolamanın yeri kesin olarak bilinmemekle beraber frontal korteksi bunun için en uygun aday olarak görülmektedir. Meulemans ve Van der Linden (2003) ‘in araştırmasında orta şakak loblarında hasar görülen amnezi hastalarının açık öğrenme testlerinde sağlık kontrollerinden daha zayıf performans gösterdikleri bulunmuştur. Fakat, aynı amnezi hastaları, sağlık kontrolleri ve örtülü öğrenme testlerinde benzer performans göstermişlerdir, bu da gösterir ki orta şakak lobu açık öğrenmede rol alırken, örtülü öğrenmede rol almaz.

Açık belleğin 3 ana alt bölümü vardır. [1]

     1.1) Olaysal bellek 

     Olaysal bellek belirli bir zamanda olan olaylar için ayrılan bellektir, olayların oluşumunu ve geri  çağırmayı içerir. Bazı örnekleri, birisinin ismini ve en son etkileşimde neler olduğunu hatırlamaktır. Spaniol ve arkadaşları tarafından gerçekleştirilen deneyler, altmış beş yaşının altındaki bireylerin olaysal belleklerinin 18 ve 25 yaş aralığındaki bireylerden daha zayıf olduğunu göstermiştir, çünkü olaysal bellek bağlamsal bellek gerektirir. [1]

     1.2) Anlamsal bellek       

     Gerçeklere dayalı bilgi birikimidir, kelimelerin anlamları gibi. Olaysal belleğe zıt olarak, büyük ihtimalle anlamsal bellek bağlamsal belleğe bağlı olmadığından, 65 yaş üstü bireylerin ve 18 ve 25 yaş arasındaki bireylerin anlamsal bellek açısından farklılık göstermezler. [1]

     1.3) Otobiyografik bellek  

     Olaylara ve kişisel tecrübelere ayrılmış bellektir, olaysal belleğe benzer fakat sadece kişinin direkt olarak kendisiyle ilgili tecrübelerini içerir. Conway ve Pleydel-Pearce (2000) bunun öz bellek sisteminin bir ögesi olduğunu savunmaktadır. [1]

2) Örtük Bellek

Bu bellekte kişi öğrenmiş olduğunun farkında değildir.

Ön Uygulama Etkisi: Bazı bilgileri diğerlerinin yanında fark etmeden öğreniriz. Örnek: Ders çalışırken dinlediğimiz müziğin sözlerini farkına varmadan öğreniriz. 

Klasik Koşullanma: Korkmamamız gereken bir şeyden korkmayı bu şekilde öğreniriz ve uzun süreli belleğin örtük bölümünde saklarız.

Beceri ve Alışkanlıklar: Başlangıçta bilerek öğrenilen beceriler sonradan otomatikleşir ve örtük bellekte depolanır. Yürüme, yüzme, bisiklete binme vb. [3]

[1]. https://tr.wikipedia.org/wiki/Uzun_s%C3%BCreli_bellek
[2]. http://bilgiyelpazesi.com/egitim_ogretim/konu_anlatimli_dersler/gelisim_ve_ogrenme_ile_ilgili_konu_anlatimlar/uzun_sureli_bellek_nedir_tanimi_anlami_ozellikleri.asp
[3]. http://www.dersimiz.com/ders_notlari/Bellek-Hafiza-ve-Turleri---Ogrenme-Bellek-Hatirlama-Iliskisi-Psikoloji-oku-22908.html

ÖĞRETİM TASARIMI

Veri, enformasyon ve bilgi arasındaki farklar nelerdir?

Veri nedir? Veri ham(işlenmemiş) ya da enformasyon parçacığına verilen isimdir. Peki enformasyon nedir? Enformasyon, derlenmiş bilgi parçasıdır. Bilgi ise verilerin işlenmiş halidir. Bu kelimelerin anlamını biraz daha açalım. [1]

Veri, ilişkide olduğumuz (ilgimiz olan) dünyanın durumlardır. O gün mağazaya kaç kişi geldiği, dışarıda havanın sıcaklığı, boyunuzun uzunluğu, göz renginiz veya son okuduğunuz kitabın sayfa sayısı veri kavramı için verebileceğimiz bazı örneklerdir.  [2]

Enformasyon, duyularımızla elde ettiğimiz dünyaya ilişkin durumların ham veri şartlarını aşacak biçimde işlenmesi ile elde edilir. Boy uzunluğu bir veridir. Çocuğumuzun boy uzunluğunu düzenli olarak ölçer, bunu bir tablo haline getirirsek veriyi enformasyona dönüştürmüş oluruz. Burada bağlam olarak kabul edilen boy uzunluğu diğer başka verilerden ayıklanmış, tarih sırasına konmuş ve tablo haline getirilmiştir. Artık bu listeyi bir amaca uygun olarak kullanmak (bilgiye dönüştürmek) mümkündür.
Kısaca; enformasyon, verinin anlamlı bir konu etrafında işlenmiş halidir. Bir başka deyişle; seçilmiş verilerin bir anlam oluşturacak biçimde işlenmiş haline enformasyon adı verilir. [2]

Bilgi, enformasyonu yorumlamak için ihtiyaç duyulan kuralların anlaşılmasıdır. Bir başka tanımla; bilgi, enformasyon parçaları ile bunlardan yararlanarak ne yapılabileceği arasındaki ilişkiyi anlama yeteneğidir. Bu çerçevede –örneğin– doktorlar, mühendisler, yöneticiler, bilim insanları, buluşçular ve yazılımcılar bilgi işçileri sayılırlar. Bilgi işçileri, onların ‘uzman’ sınıfında sayılması için özgün bilgi sahibidirler.
Halen bilgiyi depolamak için ‘elimizde’ sadece insan beyni var. Henüz bilgisayarlar ne insan beyni düzeyinde ne de daha uygun bir seçenek değiller. Bilgileri birbirleriyle ilişkilendirebilen beynin yapabildiklerini başarabilen (veriyi enformasyona ve bilgiye dönüştüren, bağımsız kararlar verebilen) bilgisayar teknolojisine ulaşabilmiş değiliz.  [2]

  

Yukarıdaki grafik kavramlar arasındaki bağıntı ve verinin bilgiye dönüşüm sürecini göstermektedir. Karar verme amacıyla verinin toplanıp, organize edilmesi, özetlenmesi, analiz edilmesi ve sentezlenmesi gerekir.
Veritabanı sistemleri bu aşamalarda önemli bir rol oynar ve bu aşamaların sağlıklı olarak gerçekleştirilmesi için bir alt yapı hazırlanır. [5]


VERİ ile BİLGİ ARASINDAKİ FARKLAR

• Veri bilgisayar sistemleri için bir girdi olarak kullanılır. Bilgi ise bu girdinin bir çıktısıdır.
• Veri işlenmemiş rakamlar, sayılar ve figürlerdir. Bilgi verilerin işlenmiş halidir.
• Veri bilgiden bağımsızdır. Bilgi ise veriye bağımlıdır.
• Veri spesifik, kesin, belirli değildir. Bilgi spesifiktir, belirlidir.
• Veri tek bir üniteden oluşur.  Bilgi ise gruplandırılmış verilerden oluşabilir.
• Veri anlamsızdır. Bilginin bir anlamı vardır.
• Veri hamdır. Bilgi üründür. [3]

BİLGİ ile ENFORMASYON ARASINDAKİ FARKLAR

1. Bilgi elde etmek için araştırma yapmak gerekir. Enformasyon ise ihtiyacımız olmadan    gelir.
2. Bilgi, ayırdığında olma ve bilme edimini yaratır. Enformasyon ise daha çok, karmaşa yaratır.
3. Bilgi, süreci verir. Enformasyon ise yalnızca sonucu aktarır.
4. Bilgi, düşünce üretirken, enformasyon hükmü bildirir.
5. Bilgi, neden ve niçin sorularını sorgular. Enformasyon ise kim ve ne sorularını yanıtlar.
6. Bilgi net ve yalındır. Enformasyon ise aşırı derecede tekrar içerir. [4]

KAYNAK

1-https://ibrahimerol.wordpress.com/2013/10/20/veri-bilgi-ve-enformasyon-kavramlari-hakkinda-bilgiler-ve-farklari/

2-http://www.2eylul.com.tr/veri-enformasyon-bilgi-makale,2841.html

3-https://limenya.com/veri-ve-bilgi-arasindaki-fark/
4-http://cihanshn.blogspot.com.tr/2015/01/bilgi-ve-enformasyon-arasndaki-fark.html
5-http://slideplayer.biz.tr/slide/2411559/